วันที่บานหน้าต่างแคบลง จนใจทนไม่ไหวเกิดอะไรขึ้นกับเราได้บ้าง?
(Window of Tolerance Part 2)
ทำความรู้จักกับ “โซนนอกหน้าต่าง”
จากโพสต์ก่อนหน้านี้ เราพอรู้แล้วว่า “โซนสบาย” ที่อยู่ภายใน หน้าต่างความทนทาน เป็นอย่างไร? ในบทความนี้ เราจะมาทำความเข้าใจต่อว่าในวันที่สภาพจิตใจเรา ไม่พร้อม และมีเรื่องเครียดๆ กระโจนเข้าใส่
จนเราหลุดออกนอก หน้าต่างโซนส บาย ที่เป็นสภาวะสมดุลของกายและใจ เราจะตอบสนองหรือมีอาการอย่างไร? ตามมาดูกันค่ะ
(Window of Tolerance; Mindmypeelings.com, 2019)
— อ่านเรื่อง Window of Tolerance เพิ่มเติมได้ในบทความก่อนหน้าของ Mission On
ความเครียดกับ ‘หน้าต่าง’
เมื่อสภาวะสมดุลของเราถูกรบกวนจากความเครียด-กดดันต่างๆ คนทั่วไปจะตอบสนอง
ด้วยการ ‘ป้องกันตัวเอง’ หรือเข้าสู่โหมด สู้หรือหนี (Fight ot Flight) และหากไม่สามารถต่อสู้หรือหนีได้ ร่างกายจะเข้าสู่สภาวะ ค้างแข็ง (Freeze)
ซึ่งเป็นปฏิกิริยาตอบสนองโดยทั่วไปของมนุษย์ที่พยายาม ปกป้องตัวเอง จากสถานการณ์ที่รู้สึก ไม่ปลอดภัย หรือ เป็นอันตราย!
แผลใจทำให้เรากลัวซ้ำๆ จนหลุดจาก ‘หน้าต่าง’ ได้ง่าย
ผู้ที่มีบาดแผลทางใจอาจมี หน้าต่างขนาดเล็กกว่า คนอื่นๆ จึงหลุดออกจาก “โซนสบาย” ได้ง่ายกว่า
อีกทั้งบาดแผลทางใจและความเครียดที่รุนแรงสามารถสร้างการตอบสนองที่ ‘คล้าย’ กับสภาวะ Fight - Flight - Freeze
ที่แม้ว่าเหตุการณ์สะเทือนใจจะ จบ หรือ ผ่านไป นานแล้ว
แต่สภาวะอาการเหล่านี้ ยังติดอยู่ กับเราและกลับมา เล่นงานเราอยู่ซ้ำๆ เป็นเพราะว่า...
ความเครียดหรือความวิตกกังวลใดๆ ที่มีมากเกินไปจะสร้าง ความกลัว และ ความคิดลบๆ ซึ่งส่งผลให้ร่างกายกระตุ้นระบบ ‘ป้องกันตัวเอง’ โดยอัตโนมัติ
เนื่องจากสมองตีความว่า บาดแผลทางใจหรือความเครียดรุนแรงที่เคยเจอในอดีต กำลังเกิดขึ้นซ้ำๆ (ทั้งที่มันอาจ ไม่ได้เกิดขึ้นจริง ในขณะนั้น)
แผลใจ ทำให้เราใช้ชีวิตราบรื่น...ได้ยากขึ้น
เมื่อเราเริ่มหลุดออกจากหน้าต่าง “โซนสบาย” โหมดป้องกันตัวเอง จะเริ่มเข้ามาควบคุม (แต่เรายังพอควบคุมตัวเองได้) จนเรามีอาการต่างๆ เช่น วิตกกังวล ฯลฯ
และในที่สุดเมื่อเริ่ม 🔴 ควบคุมตัวเองไม่ได้ (Dysregulation) จุดนี้เองที่ร่างกายเราจะตอบสนองด้วย Fight - Flight - Freeze
ซึ่งแบ่งเป็น 2 สภาวะ ด้วยกัน คือ 1. Hyperarousal (ตื่นตัวมากเกินไป) 2. Hypoarousal (ตื่นตัวน้อยเกินไป)
ที่ทำให้การใช้ชีวิตประจำวันอย่างราบรื่น กลายเป็นเรื่องยาก เนื่องจากเรา "ไม่สามารถควบคุมตัวเองได้"
— มาทำความเข้าใจอาการต่างๆ ของ 2 สภาวะนี้ ได้ในบทความถัด ไปของ Mission On
บทความนี้แปลและดัดแปลงเนื้อหาบางส่วนมาจากเว็บไซต์ Mindmypeelings.com
บทความเรื่อง Understanding the Window of Tolerance and How it Affects You (2019)
อ้างอิง:
