ไถฟีดไม่ระวัง
— อาจได้ความเครียด วิตกกังวล ‘กระตุ้ นบาดแผลทางใจ’ ให้กลับมาแบบไม่รู้ตัว
ไถฟีดแบบอันตราย (Doomscrolling)
หรือการเสพข่าว คอนเทนต์บนโซเชียล จากข่าวหนึ่งไปสู่โพสต์ต่อไป ไปอ่านความคิดเห็น ไปอ่านต่อที่เพจอื่น และไปเรื่อยๆ แบบไม่มีที่สิ้นสุด
กว่าจะรู้ตัวอีกทีเวลาก็ผ่านไปนาน แต่สิ่งที่เหลือไว้คือ ความรู้สึกเครียดๆ วิตกกังวล อ่อนเพลีย หรืออารมณ์ที่ปั่นป่วนไปหมด
โดยเฉพาะการเสพข่าวที่น่าตกใจ หดหู่ หรือรบกวนจิตใจมากๆ เช่น เหตุการณ์ความรุนแรงต่างๆ ความขัดแย้งทางการเมือง ฯลฯ
จนทำให้เราเสียเวลาไปอย่างสิ้นเปลือง เหมือนถูกบังคับให้ไถฟีดไปเรื่อยๆ แบบไม่รู้ตัว และสำหรับบางคน อาจเหมือนแทบควบคุมตัวเองไม่ได้ด้วยซ้ำ (Compulsive)
ความเชื่อผิดๆ (Myth)
“แค่เสพข่าว ไม่เป็นไรหรอก?”
งานวิจัยยืนยันแล้วว่า ‘ไถฟีด’ ส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อ สุขภาพจิตใจ อารมณ์ และสุขภาวะ รวมถึงทำให้การรับรู้ความจริงของเรา ‘ถูกบิดเบือน’ ไปด้วย
(Shabahang et al., 2024; งานวิจัยจาก Flinders University ในออสเตรเลีย ศึกษาเปรียบเทียบกลุ่มตัวอย่างจำนวน 800 คน ที่อาศัยอยู่ในวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน อย่างประเทศอเมริกาและอิหร่าน)
อันตรายอย่างไร?
การเสพข่าว หรือคอนเทนต์ที่มีเนื้อหาลบๆ อย่างต่อเนื่อง ไปกระตุ้นระบบประสาท ‘ซิมพาเทติก’
(Sympathetic Nervous System เป็นระบบประสาทอัตโนมัติ และเราไม่สามารถควบคุมมันได้โดยตรง)
ซึ่ งทำให้หัวใจเต้นเร็ว ความดันเลือดเพิ่มขึ้น กล้ามเนื้อเกร็ง ร่างกายหลั่งฮอร์โมนความเครียด และอะดรีนาลีนออกมา
(มีผลทำให้เราตื่นตัวสุดๆ)
ซึ่งปกติมันจะเกิดขึ้นเมื่อเรารู้สึกว่า ‘ไม่ปลอดภัย’ ✔️ อย่างเวลาที่เราเจอสถานการณ์คุกคาม ที่เป็นภัยต่อตัวเราจริงๆ เช่น มีคนถือปืนจ่อมาที่ตัวเรา ✔️ หรือเป็นแค่สิ่งที่เรารับรู้อยู่ในความคิดเท่านั้น เช่น รู้สึกคลุมเครือว่า กำลังจะเกิดเรื่องเลวร้ายขึ้น 🗯
งานวิจัยยังพบว่า แม้ไม่ได้เจอกับเหตุการณ์ร้ายแรงจริงๆ แต่แค่การไถฟีดอ่านข่าวลบๆ ก็กระตุ้นให้เรามี ‘ภาวะ’ เหมือนกับคนที่ได้รับบาดแผลทางจิตใจอย่างรุนแรง หรือ “สร้างแผลใจทางอ้อม” (Vicarious Trauma)
การรับข้อมูลและภาพที่มีเหตุการณ์รุนแรงสะเทือนใจอย่างต่อเนื่อง ยังส่งผ ลให้เกิดอาการคล้ายกับ ‘โรค PTSD’ (PTSD คือ ภาวะเครียดภายหลังเจอกับเหตุการณ์ที่กระทบกระทือนจิตใจอย่างรุนแรง) 🚨 ซึ่งทำให้เรามีอาการวิตกกังวล ซึมเศร้า โกรธ ไม่ไว้วางใจ หรือแม้แต่รู้สึกสิ้นหวังกับชีวิต
และในคนที่เคยหายดีจากบาดแผลทางใจในอดีตมาแล้ว การไถฟีดลบๆ อาจกระตุ้นให้อาการเดิม ‘กลับมาอีก’ หรือ ‘แย่ลง’ 🚨 เหมือนเราสะกิดแผลเก่าที่ปริออก ให้เจ็บอีกซ้ำๆ (Retraumatization)
มาเรียนรู้ “วิธีการหยุดไถฟีดแบบอันตราย” ได้ในบทความถัดไปของ Mission On
บทความนี้แปลและดัดแปลงเนื้อหาบางส่วนมาจาก
เว็บไซต์ Psychology Today
บทความเรื่อง What Exactly Is Doomscrolling and How Does It Affect Us? เขียนโดย Dan Mager, MSW รีวิวโดย Monica Vilhauer, Ph.D.
อ้างอิง:
[1] Mager, D. (2024b, September 7). What exactly is doomscrolling and how does it affect us?. Psychology Today. https://www.psychologytoday.com/us/blog/some-assembly-required/202408/what-exactly-is-doomscrolling-and-how-does-it-affect-us
[2] Shabahang, R., Hwang, H., Thomas, E. F., Aruguete, M. S., McCutcheon, L. E., Orosz, G., Hossein Khanzadeh, A. A., Mokhtari Chirani, B., & Zsila, Á. (2024). Doomscrolling evokes existential anxiety and fosters pessimism about human nature? evidence from Iran and the United States. Computers in Human Behavior Reports, 15, 100438. https://doi.org/10.1016/j.chbr.2024.100438
