5 วิธีหยุด ‘ไถฟีด’ แบบอันตราย
— ด้วยการตั้งเป้าในใจ กำหนดเวลา หันมาใส่ใจตัวเองและคนรอบข้า ง
ไถฟีดแบบอันตราย (Doomscrolling)
หรือพฤติกรรมการเสพสื่อ ข่าวทางโซเชียลมีเดียต่างๆ แบบที่ ไถฟีดไปเรื่อยๆ ไม่รู้ตัว และสำหรับบางคน อาจเหมือนแทบควบคุมตัวเองไม่ได้ (Compulsive) ซึ่งนอกจากจะเสียเวลาไปอย่างสิ้นเปลือง มันยังส่งผลเสียต่อร่างกายและจิตใจของเราอย่างคาดไม่ถึง
อยากรู้จักการ 'ไถฟีดแบบอันตราย' ให้มากขึ้น อ่านต่อได้ที่บทความของ Mission On ที่นี่
หยุดการไถฟีดแบบอันตราย ด้วย 5 วิธีที่ใครๆ ก็เริ่มต้นทำได้
1. วัตถุประสงค์ที่ชัดเจน
ก่อน ‘ไถฟีด’ ให้เราตั้งเป้าไว้ในใจเสมอ เช่น “จะเข้าเพจนี้ เพื่อดูเนื้อหาอะไร?” และมันเป็นประโยชน์กับเราหรือไม่?
✔️ การมีเป้าหมายไว้ในใจ ช่วยให้เราใส่ใจข้อมูลข่าวสาร หรือคอนเทนต์ได้ถูกจุด ❌ ไม่เผลอปล่อยตัวเอง ไปดูคอนเทนต์อื่นๆ จนลืมเวลา โดยเฉพาะคอนเทนต์ลบๆ
✔️ และไม่ตก ‘หลุมดำ’ ความเคยชินของร่างกาย ซึ่งทำให้เราห้ามใจได้ยาก หลุมดำในที่นี้ คือความเคยชินของร่างกาย หรือ Muscle Memory ในที่นี้คือการใช้นิ้วไถหน้าจอ และสายตาแสกนข้อมูลไปมา “จนร่างกายเราเคยชิน” เพราะไม่มีสิ่งที่เร่งด่วนกว่าให้ทำ เราจึงหยุดมันได้ยาก เมื่อจับมือถือแล้ว...ต้องขอไถฟีดสักหน่อย
2. เลือกช่วงเวลา และจำกัดเวลา
อย่ามัวแต่กำหนดแค่เวลาทำงาน ออกกำลังกาย นอนหลับ แต่เราควรกำหนดเวลาสำหรับ “เล่นโซเชียลมีเดีย” ด้วย
✔️ เช่น เลือกช่วงก่อนทำงาน 15 - 30 นาที เย็นหลักเลิกงานเล่นไม่เกิน 2 ชั่วโมง งานวิจัยพบว่า การเสพสื่อลบๆ เป็นเวลา 2.5 ชั่วโมงสัมพันธ์กับอาการซึมเศร้าเล็กน้อย - ปานกลาง (Bendau et al., 2021) แต่ต้องขอเน้นว่างานวิจัยนี้ศึกษาในกลุ่มผู้ใหญ่ชาวเยอรมันช่วงโควิด จึงอาจมีปัจจัยอื่นๆ ที่ส่งผลต่ออาการซึมเศร้าร่วมด้วย)
3. ใส่ใจคนรอบข้าง
สำหรับบางคนการ ‘ไถฟีดไม่หยุด’ คือการตอบสนองต่อแรงกระตุ้น ที่อยากจะมีปฏิสัมพันธ์กับคนรอบข้าง
❌ แต่การไถฟีดอ่านข่าว หรือเสพคอนเทนต์ลบๆ ไม่ใช่ว ิธีที่ดี ที่จะช่วยให้เราได้ Connect กับใครสักคนได้จริงๆ เลย
✔️ วิธีการตรงไปตรงมา และมีประสิทธิภาพที่สุดคือการ ‘ใช้เวลากับคนรอบข้าง’ เช่น กินข้าวกับครอบครัว นัดดื่มกาแฟ โทรหรือวิดีโอคอลหาใครสักคน ฯลฯ
4. ออกไปข้างนอก
การได้ออกไปใช้เวลาทำกิจกรรมข้างนอกบ้าน ช่วยกระตุ้นให้เราตื่นจากความง่วงเหงา เศร้าซึม
✔️ เมื่อแสงแดดกระทบเข้าที่ดวงตาของเรา มันช่วยกระตุ้นให้สมองรับรู้ว่านี่คือ เวลากลางวัน! และ “ได้เวลาตื่นตัว มีชีวิตชีวา สดชื่น” บางครั้งแสง จึงถูกนำมาใช้เพื่อรักษาอาการซึมเศร้าด้วย เช่น Light Therapy
อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับ ‘ประโยชน์ของแสงแดด ต่อสุขภาพจิตใจ’ ได้ที่โพสต์อินสตาแกรม ของ Mission On
5. ใส่ใจตัวเอง
สิ่งหนึ่งที่ทำให้เรา ‘ไถฟีดไม่หยุด’ คือ ขาดการตระหนักรู้ในตัวเอง (Self-Awareness)
เมื่อไถจอไปเรื่อยๆ แบบไม่ใส่ใจตัวเอง จึงไม่ทันสังเกตว่าตอนนี้ตัวเรารู้สึกอย่างไร? ทั้งทางร่างกายและอารมณ์
ไม่ได้สังเกตด้วยว่า ตัวเองกำลังหิว นั่งไม่สบาย หรือรู้สึกเหงา ไม่ได้คุยกับใคร หรือแม้แต่คนในครอบครัวมาสักพักแล้ว
และเราอาจไม่รู้ตัวด้วยซ้ำว่า การไถฟีดซ้ำๆ จนเรียกได้ว่า ‘หมกมุ่น’ เป็นวิธีการที่จิตใจของเรา (ที่อาจจะล้มเหลวกับเรื่องบางอย่าง) กำลังพยายามที่จะ “เติมเต็มช่องว่าง” ภายในใจให้ตัวเองอยู่...
✔️ ดังนั้น จงเปลี่ยนมาเป็นการรับรู้ตัวเอง ไถฟีดอย่าง ‘มีสติ’ นี่เราอยู่กับหน้าจอด้วยอารมณ์ลบๆ มานานแค่ไหนแล้ว ถึงเวลาต้องหยุดหรือยัง?
หรือลองท้าทายตัวเอง ให้กล้าเปลี่ยนจากการ “ไถฟีดแบบอันตราย” (Doomscrolling) ✔️ ไปเป็นการเสพสื่อ หรือคอนเทนต์ที่ดีต่อสุขภาพจิตใจแทน (Bloomscrolling) เช่น คอนเทนต์ที่ให้กำลังใจ เติมความหวัง ทำให้เราชื่นชม เห็นความสวยงามของบางสิ่ง เติมไฟความคิดสร้างสรรค์ “ผลักพลังงานลบๆ ออกไปจากเรา” 💡
No doomscrolling!
ใส่ใจอย่างมีสติ อย่ามัวใช้เวลาหน้าฟีดไปกับข่าวลบๆ 'เปลี่ยนมาใช้เวลาดีๆ' กับตัวเอง คนรอบข้าง และคอนเทนต์ที่ดีต่อสุขภาพจิตใจดีกว่า
บทความนี้แปลและดัดแปลงเนื้อหาบางส่วนมาจาก
เว็บไซต์ Psychology Today
บทความเรื่อง What Exactly Is Doomscrolling and How Does It Affect Us? เขียนโดย Dan Mager, MSW รีวิวโดย Monica Vilhauer, Ph.D.
เว็บไซต์ Psychology Today
บทความเรื่อง Doomscrolling Is a Global Pastime. How Can You Stop? เขียนโดย เขียนโดย Jade Wu Ph.D. นักจิตวิทยาคลินิก
อ้างอิง:
[1] Mager, D. (2024b, September 7). What exactly is doomscrolling and how does it affect us?. Psychology Today. https://www.psychologytoday.com/us/blog/some-assembly-required/202408/what-exactly-is-doomscrolling-and-how-does-it-affect-us
[2] Wu, J. (2020, September 25). Doomscrolling is a global pastime. how can you stop?. Psychology Today. https://www.psychologytoday.com/us/blog/the-savvy-psychologist/202009/doomscrolling-is-a-global-pastime-how-can-you-stop
[3] Bendau, A., Petzold, M.B., Pyrkosch, L. et al. Associations between COVID-19 related media consumption and symptoms of anxiety, depression and COVID-19 related fear in the general population in Germany. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci 271, 283–291 (2021). https://doi.org/10.1007/s00406-020-01171-6
